Początkowo Park Śląski w Chorzowie stanowił jedynie ogromny teren w trzech czwartych pokryty pogórniczymi hałdami, wysypiskami śmieci, biedaszybami, zapadliskami i bagnami, a w niewielkiej części terenami rolniczymi. Gdy postanowiono zamienić go w 600 hektarów lasów, ogrodów i łąk, trzeba było zniwelować zły wpływ nieprzyjaznego podłoża. W tym celu przemieszczono około 3,5 miliona metrów sześciennych oraz dowieziono 0,5 miliona metrów sześciennych ziemi rodnej i torfu.
Historia powstania Parku Śląskiego w Chorzowie
Chorzowski Park Śląski, do 2012 roku Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku im. gen. Jerzego Ziętka (WPKiW), to oficjalnie jeden z największych parków śródmiejskich w Europie. Decyzja o jego utworzeniu zapadła w grudniu 1950 roku podczas posiedzenia Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach. Inicjatorem i aktywnym propagatorem jego powstania był generał Jerzy Ziętek, który stanął na czele Komitetu Budowy WPKiW. W lipcu 1951 roku zaczęto realizować plany, które zakładały przywrócenie życia środowisku zniszczonemu przez przemysł. Górnicze hałdy powoli zamieniały się w „zieloną wyspę” i to w centrum dużej aglomeracji przemysłowej.
Park wytyczony został między trzema miastami: Katowicami, Chorzowem i Siemianowicami Śląskimi. W chwili powstawania był to unikalny obiekt przyrodniczo-rekreacyjny nie tylko na terenie Polski, ale całej Europy. Podobnie rzecz miała się z pionierskim pomysłem „naprawiania” zdewastowanego środowiska, a co najważniejsze, podjęta próba okazała się udana. Co ciekawe od samego początku Park Śląski budowany był przez całe okoliczne społeczeństwo. Młodzież szkolna organizowała zbiórki pieniędzy oraz zgłaszała się „na ochotnika” do wykonywania prostych prac na terenie parku, przedsiębiorcy służyli swoim transportem do przewożenia materiałów, organizowano kwesty i przekazywano datki na rzecz budowy. Zaangażowało się wielu, a wysiłki przynosiły wymierne efekty.
Projektantem Parku był profesor Władysław Niemirski, który już w fazie planowania zagospodarowania terenu zdawał sobie sprawę z jego przyszłej wielofunkcyjności. Dlatego też wydzielił dwa główne obszary. Pierwszy, zielony, pełen drzew i ławek, miał służyć biernemu odpoczynkowi przy korzystaniu z uroków samej natury i drugi, mający być miejscem rozrywek rekreacyjno-kulturalnych. Pomyślał również o młodzieży umieszczając na terenie starej cegielni wesołe miasteczko.
Funkcje i atrakcje Parku Śląskiego
Z czasem krajobraz terenu stawał się bardziej urozmaicony. Postawiono tam 9 fontann, w tym główną, znajdującą się w samym sercu parku. Na 3 hektarach powierzchni umieszczono część festynową, na co złożyły się między innymi 3 taneczne kręgi, w tym 2 z małą estradą. Od lat pięćdziesiątych wciąż pojawiały się nowe inwestycje, do których należały:
- stadion,
- planetarium,
- wesołe miasteczko,
- ogród zoologiczny.
Od 1957 roku zaczęła działać pierwsza w Europie kolejka nizinna, a 10 lat później kolejka linowa. Odwiedzający park mogli korzystać z 70 kilometrów alejek, 2400 ławek, 850 foteli i leżaków. W 1962 roku w parku rozpoczął działalność Ośrodek Turystyczny PTTK, a rok później ośrodek harcerski. Postawiono także tak zwany pawilon ruchowy, udostępniono campingi i pola namiotowe, a także, położony nad stawem łączącym się z kanałem regatowym, Ośrodek Sportów Wodnych.
Na poszukiwaczy ciszy i spokoju czekała świątynia Petrycha, sławna łabędziarnia, rosarium czy nieistniejące już alpinarium którego następcą jest usytuowany w innej części parku ogród bylinowy. Spragnieni wrażeń mogli udać się do otwartego w 1957 roku wesołego miasteczka, które było stale poszerzane o nowe eksponaty urozmaicające ofertę. Dla wielbicieli sportu na świeżym powietrzu zbudowano korty tenisowe.
Inne ciekawe obiekty na terenie Parku Śląskiego
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych obiektów Parku jest oryginalna podobizna żyrafy stojącej na trzech nogach, wykonana przez trzech krakowskich twórców. Za projekt plastyczny odpowiadali Leopold Pędziałek oraz Leszek Dutka, a za projekt konstrukcyjny inżynier Jerzy Tombiński. Żyrafa stoi przy jednym z głównych wejść wiodących do parku. Ma też swoją aleję, prowadzącą prosto do ZOO. W 2011 roku udało się figurę zrewitalizować, przywracając jej dawny wygląd i montując oświetlenie. Została wpisana do oficjalnego rejestru zabytków.
Galeria Rzeźby Śląskiej znajduje się w malowniczym plenerze w pobliżu restauracji Łania i stanowi pamiątkę po zapoczątkowanych w 1963 roku plenerach artystycznych. Inicjatorom wystawy chodziło o przybliżenie twórczości artystów tworzących w regionie oraz pokazanie rzeźby jako interesującego wzbogacenia i uzupełnienia architektury krajobrazu i przestrzeni publicznej. W ostatecznym zamyśle miała powstać stała, plenerowa kolekcja rzeźby śląskiej. Dzisiaj podziwiać tam można około 35 rzeźb, przykładów trendów panujących w danej dekadzie. Miejsce jest bardzo lubiane przez nowożeńców, którzy często fotografują się na tle tych ciekawych obiektów.
Hala wystaw KAPELUSZ (Hala Kwiatów) – przykład awangardowego dzieła zrealizowany w roku 1968 przez konstruktora Włodzimierza Feiferka i architekta Jerzego Gottfrieda. Jeden z najbardziej charakterystycznych, a jednocześnie najoryginalniejszych obiektów architektonicznych na terenie parku. Do budowy tej hali, o powierzchni 2 200 metrów kwadratowych i wysokości do 15 metrów, posiadającej eliptyczną posadzkę, której wymiary to 70 x 42 metry, zastosowano niestandardowe, opatentowane przez twórców rozwiązanie konstrukcyjne. Całość opiera się na przestrzennym koźle nośnym oraz dwóch obrzeżnych łukach, które napinają linową siatkę dachu. Dwupunktowe podparcie budowli zabezpiecza obiekt przed szkodami górniczymi.
Park Śląski – zielone płuca Śląska w Chorzowie
Chorzowski Park Śląski nazywany jest także „zielonymi płucami śląska”. Dzięki starannemu planowaniu obfituje on w liczne i ciekawe gatunki roślin, wysadzono tam w sumie około 3,5 miliona sadzonek krzewów i drzew. Obecnie tereny zielone zajmują aż 260 hektarów na terenie parku. Warte uwagi są również przestrzenne rzeźby kwiatowe zwierząt, a także sezonowe kwietniki corocznie obsadzane w inne ciekawe wzory, na przykład owady, znaki zodiaku czy formy geometryczne.
Naturalne zadbane środowisko parku sprawia, że chętnie przebywają tam zwierzęta. Do najczęściej spotykanych należą sarny, dziki, zające i lisy, pominąwszy oczywiście mieszkańców ogrodu zoologicznego. Wielbiciele róż zdecydowanie powinni odwiedzić Rosarium, gdzie znajduje się 35 tysięcy odmian tych kwiatów. Na odwiedziny lubiących naturę czeka też Ogród Bylinowy.
